Archief Lezingen
12/19/22
Miriam Müller
The cultural homeland of the Hyksos
The Hyksos are a much-debated topic in Egyptology and Near Eastern Studies. The cultural homeland of these enigmatic kings has been variously located in the Northern or Southern Levant. From here they had moved into the Egyptian Eastern Nile Delta to establish their power at the important trade hub Tell el-Dab’a, ancient Avaris during the Second Intermediate Period (1640-1530BC). Whereas the order of the Hyksos kings, their names and family relations are still very much debated, the site of Tell el-Dab’a gives insight into everyday life in their new capital.
Especially ritual practices and the socio-economic background of the city’s inhabitants, foremost in the period leading up to the Hyksos takeover of power, inform about their cultural background and foundations for the Hyksos rule. Inspired by the latest research around the Hyksos enigma and unexpected new insights into the Hyksos’ move to power, this lecture will provide an additional perspective on the roots of the Hyksos culture in Egypt. By presenting various aspects of daily practices as visible in one of the residential neighborhoods of Avaris (F/I) and tracing their origins to the region of the Upper Jezirah, the idea of a shared cultural koiné will be discussed.
Image© Staatliches Museum Ägyptischer Kunst München
11/7/22
Lauren Dogaer
Teamwork makes the Dream Work: de organisatie van de Thebaanse Clerus onder de loep
Thebe, het huidige Luxor, is doorheen de Egyptische geschiedenis altijd een belangrijk religieus centrum geweest. Verschillende tempels, zoals deze van Karnak of Medinet Habu vormden het hart van het religieuze gebeuren in Thebe. Dagelijkse, wekelijkse of jaarlijkse religieuze festivals en rituelen kleurden de kalender, waarbij verschillende types priesters betrokken waren; zowel diegenen die in de necropool aan de slag gingen als dodenpriester en de libaties voor de overledenen uitvoerden, als diegenen die rechtstreeks aan een tempel verbonden waren. De momenten waarop deze priestergroepen samenwerkten kwamen doorgaans overeen met de vele religieuze festivals en in het bijzonder de processies die er aan verbonden waren. We beschikken maar over weinig informatie die ons kan helpen de praktische en organisatorische kanten van deze feesten te begrijpen. Ze bleven lange tijd floreren, ook onder Grieks-Romeins gezag (332 v.Chr. – 285 na Chr.), toen Egypte geen inheemse farao’s meer kende. De bronnen die uit deze periode dateren, kunnen ons heel goed helpen de vaak onderbelichte aspecten van de religieuze festivals te begrijpen. Hoe werden deze praktisch georganiseerd? Welke priestergroepen waren hierbij betrokken en bestond er zoiets als een taakverdeling?
10/17/22
Harco Willems
Dayr al-Barsha 2022 - Resultaten van de voorjaarscampagne
van the opgravingen van KULeuven/NVIC
Na een pauze van drie jaar konden de opgravingen van KU Leuven/ NVIC in Dayr al-Barsha dit voorjaar eindelijk hervat worden. De belangrijkste graafactiviteit van dit jaar was een opgraving in een ‘nieuw’ deel van het terrein: het in het oosten van zone 2 gelegen graf van gouverneur Nehri II, waarover tot op heden maar heel weinig bekend was. Deze lezing gaat dieper in op de geschiedenis van Nehri II, op het eerdere onderzoek in het gebied, en stelt de nieuwe resultaten voor. Er werd ook een kleinere opgraving uitgevoerd bij een graf waar Daressy meer dan honderd jaar geleden (onder meer) de bijzetting van Sathedjhetep, de echtgenote van een hoogwaardigheidsbekleder, vond. Onze opgravingen van dit jaar hadden betrekking op een zeer interessant depot dat in de buurt van dit graf werd aangetroffen.
9/28/22
Athena Van der Perre
De Nubische droom van Jean Capart: Zoektocht naar de oorsprong van de Nubische collectie van de KMKG
Tussen 1900 en 1947 kende de Egyptisch collectie van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMKG) een monumentale groei, en dit allemaal onder de vakkundige leiding van de eerste Belgische Egyptoloog, Jean Capart. Meer dan 10000 objecten vonden hun weg van Egypte, via Groot-Brittannië, naar het Brusselse museum. Het is echter niet zo bekend dat Capart ook een collectie van ca. 1000 voorwerpen samenstelde, allen afkomstig van goed gedocumenteerde opgravingen in Nubië.
Deze Nubische collectie ontstond niet zonder slag of stoot. Capart’s plannen voor een eigen opgraving in Nubië in 1907 vielen enkele dagen voor de start van de campagne alsnog in het water. Hij moest vervolgens zijn eigen uitgebreid archeologisch netwerk aanspreken om de beoogde collectie voor het museum te verkrijgen.
Deze lezing zal focussen op het tragische verhaal van Capart’s Nubische campagne, en de daaropvolgende stappen die hij ondernam in het vormen van deze (ondergewaardeerde) collectie. Het onderzoek voor deze lezing werd uitgevoerd binnen het kader van het EOS Project “Pyramids & Progress. Belgian Expansionism and the Making of Egyptology, 1830-1952”.
5/16/22
Aude Gräzer Ohara
A monument lost and found several times since Mariette: The Brussels mastaba finally located?
Since 1906, the funerary chapel of Neferirtenef (E.2465) is the centrepiece of the Old Kingdom section at the Royal Museums of Art and History, Brussels. Although the circumstances of its acquisition and its clearing at North Saqqara by Jean Capart during the Winter of 1905-1906 are well known, the exact location of the mastaba to which it belonged–a monument that was originally discovered by Auguste Mariette in the middle of the 19th century–remained obscure for a long time. The analysis of a new set of written and photographic archives, exhumed at the RMAH within the scope of the research project SURA, helped to resume the investigation and to position the mastaba of Neferirtenef on the Saqqara map again.
4/18/22
Nico Staring
Het graf van Ry in Sakkara: Horemheb’s troepencommandant in context
Deze lezing presenteert de resultaten van onderzoek in het graf van Ry, een hoge legerofficier uit de tijd van Toetanchamon (Nieuwe Rijk, laat-18e dynastie). De grafstructuur werd tussen 2013 en 2015 volledig opgegraven door de Leids-Turijnse archeologische missie in Sakkara, het uitgestrekte grafveld ten westen van Memphis nabij Caïro. Al snel bleek dat het graf al bijna 200 jaar eerder was ontdekt. Vroeg-19e-eeuwse opgravers (verzamelaars en handelaars in antiquiteiten) hadden de grafkapel grotendeels ontdaan van de beschreven en gedecoreerde stenen elementen. Die grafelementen zijn in de tussentijd wereldwijd verspreid geraakt over private en publieke collecties. In Sakkara lieten onze voorgangers niet veel meer achter dan het tichelstenen ‘skelet’ van het graf.
Nico Staring slaagde er recent in om —met de weinige overgebleven aanwijzingen in het graf— de ontbrekende reliëfblokken op te sporen in museumcollecties in o.a. Berlijn en New York. Met de identificatie van de grafeigenaar komen we ook meer te weten over de biografie van het grafveld. In deze lezing behandelt hij de (vroeg-)moderne opgravingsgeschiedenis van het graf en de (virtuele) reconstructie van de bovengrondse kapel. Ook wordt het graf in een bredere sociale, artistieke en ruimtelijke context geplaatst, om bijvoorbeeld meer te weten te komen over de opdrachtgevers en makers van monumentale privégraven in de post-Amarna periode in Memphis.
3/15/22
Nico Dogaer
Wie deelde de lakens uit? De Ptolemaeïsche textielindustrie tussen staat en markt
Lange tijd werd Ptolemaeïsch Egypte beschouwd als een soort Sovjet-Unie avant la lettre, met een staatsgeleide of zelfs geplande economie. Eén van de belangrijkste sectoren was de textielproductie, die volgens deze visie een ‘staatsmonopolie’ was. In deze lezing bekijken we aan de hand van de papyrologische documenten hoe het er in de praktijk echt aan toeging. Eerder dan in de moderne tijd, moeten we de inspiratie voor het Ptolemaeïsche beleid zoeken in het Egyptische verleden, en dan vooral in het Nieuwe Rijk. De papyri geven tevens een unieke inkijk in het dagelijkse leven van Grieken en Egyptenaren, waarin textiel een cruciale rol speelde.
2/15/22
Kylie Cortebeeck
Scherven brengen geluk: een kennismaking met de studie van Egyptisch aardewerk uit de Eerste Tussenperiode
In archeologische contexten uit Egypte zijn scherven en potten alomtegenwoordig. Ze vormen daarom een belangrijke bron van informatie, zowel voor vroegere Egyptologen als voor onderzoekers vandaag. Uiteraard is de studie van aardewerk doorheen de tijd geëvolueerd. In deze lezing maken we eerst en vooral kennis met hoe aardewerk gedocumenteerd werd door vroege opgravers en waarom de potten die zij naar musea stuurden nog steeds interessante onderzoeksmogelijkheden bieden.
Daarnaast zullen deze documentatietechnieken vergeleken worden met hedendaags keramologisch onderzoek. Het aardewerk dat ter illustratie van deze methodologische vergelijkingen wordt gebruikt, dateert uit de Eerste Tussenperiode en het vroege Middenrijk. Op basis van historische bronnen wordt de Eerste Tussenperiode vaak beschouwd als een periode van hongersnood en chaos waarin twee rivaliserende koninkrijken elkaar bekampten. Aan de hand van de bestudeerde keramiek en enkele andere archeologische bronnen, zien we echter dat die periode helemaal niet zo ellendig lijkt te zijn geweest…
12/20/21
Marleen De Meyer
Chaos en Beheersing: Henri Asselberghs en zijn vriendschap met Jean Capart
12/1/21
Harco Willems
*UITGESTELD* De muur van de oude vrouw. Middeleeuwse Arabische verhalen over Egyptische archeologische resten
Er bestaat in de middeleeuwse Arabische literatuur veel aandacht voor het oude Egypte. Deze lezing gaat over één groep verhalen: de samenhangende overlevering rond de 'Muur van de Oude Vrouw', die door koningin Daloeka zou zijn gebouwd om Egypte tegen buitenlandse vijanden of wilde dieren te beschermen. Deze verhalen zijn nauwelijks onderzocht, maar de tradities rond Daloeka zijn buitengewoon interessant. Delen ervan gaan direct terug tot de Oudheid, en sommige versies ervan worden tot op de dag van vandaag in Egypte verteld, soms in verband met werkelijk bestaande archeologische resten. Waar komen deze verhalen vandaan? Waar gaan ze precies over? En zijn ze misschien gebaseerd op Oudegyptische voorlopers?
11/15/21
Matthew Douglas Adams
King of Beers or Beer of Kings? The Archaeology of Egypt's First Royal Brewery at Abydos
Beer is widely known to have been one of the most basic necessities of daily life in ancient Egypt. From pharaonic times, ample evidence survives that it was made by individual households, nobles’ estates, and large state institutions. In addition to its material value as a means of subsistence and in economic transactions, beer also held a fundamental position in Egyptian ritual practice.
The (re)discovery of an enormous, industrial-scale brewery at Abydos from around 3000 BCE provides fundamental new insights on both the socio-economic and cultural aspects of beer in ancient Egypt. The technology of beer production is similar to that seen at other early sites, but the scale of production at Abydos is completely unparalleled for its time. In this presentation, we will explore the nature of beer making in early Egypt and the question of why this industrial scale emerged when it did at the Abydos brewery — the ABInBev of the ancient world.
10/13/21
Yann Tristant
At the origins of Dendara. Results of recent excavations in the necropolis
Dendara (Upper Egypt) is best known for its temple dedicated to the goddess Hathor. A new research project brings together KU Leuven and the Institut français d’archéologie orientale (IFAO) to study the large cemetery where the inhabitants of Dendara were buried for almost three millennia. The preliminary results of this archaeological program on the necropolis already shed new light on the origins of Dendara at the dawn of the Pharaonic period.